

گزارش کارآموزی آزمایشگاه داروسازی
الگوهای داروهای اساسی
(مصوبه سازمان بهداشت جهانی)
World Health, May 1981
تعداد فرآورده های داروئیی در کشورهای مختلف تفاوت های عمده ای دارد. این تعداد ممکن است به شماره نامعقول 30 هزار فرآروده تجارتی دربرخی کشورها یا به تعداد بسیار کم 20 هزار فرآورده در کشوری دیگر برسد. کمیته کارشناسان سازمان بهداشت جهانی برای انتخاب داروهای اساسی در سال 1977 و بار دیگر در سال 1397 برگزار شد و حدود 200 ماده داروئی را که می تواند نیازهای بهداشتی بیشتر مردم را برآورد انتخاب کرد. این مواد را میتوان دوباره با همدیگر مخلوط کرده و چند صد فرآورده داروئی ساخت. چندین داروی مکمل نیز بعنوان جانشین های احتمالی در این فهرست در نظر گرفته شده است که در مواقعی که ارگانیسم های عفونت زا به داروهای اساسی مقاومت پیدا میکند یا در مورد بیماریهای کمیاب یا در حالات استثنائی مورد استفاده قرار گیرد.
این فهرست که از سری گزارش های فنی سازمان بهداشت جهانی شماره 641 استخراج شده است اطلاعات بسیار زیادتری را نیز در اختیار می گذارد از قبیل راه تزریق، اشکال داروئی و مقادیر آنها.
کمیته کارشناسان سازمان بهداشت جهانی این نکته مهم را نیز اضافه کرده است:
«بعلت تفاوت های زیاد بین کشورها، تهیه یک فهرست داروئی یکدست که مورد پذیرش و استفاده همگان باشد مقدورنیست»
بنابراین هر کشور مسئولیت مستقیم ارزیابی و تهیه فهرست داروهای اساسی را بر طبق برنامه های بهداشتی خودش دارد. فهرست داروهای اساسی …الگوئی است که می تواند پایه ای باشد برای کشورها تا اولویت هایشان را شناخته و بر طبق آنها داروهای مورد نیاز خویش را انتخاب کند»
1- بیهوشداروها
1-1- بیهوشداروهای عمومی و اکسیژن
اتر، بیحس کننده ها، اکسیدنیترو، اکسیژن، تیوپنتال
1-2- بیحس کننده های موضعی
بوپی واکائین، لیدوکائین
2- ضد دردها، تب برها، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب و داروهای ضد نقرس
اسید سالیسیلیک (آسپرین)آللوپورنیول، ایبوپروفن، اندومتاسین، پاراستامول
3- ضد دردها، مخدرها و نارکوتیک آنتاگونیست ها
مورفین، نالوکسون (داروی مکمل، پتیدین)
4- ضدآلرژی ها، آنتی هیستامین ها
کلرفنامین
5- آنتی دوت ها
5-1- عمومی
زغال فعال، ایپکاکوانا
5-2- اختصاصی
آتروپین، دفروکسامین، دیمرکاپرول، سدیم کلسیم ادتات، نیتریت سدیم، تیوسولفات سدیم.
6- آنتی اپی لپتیک ها
دیازپام، اتوسوکسیمید، فنوباربیتال، فنی توئین.
7- داروهای ضو عفونت
7-1- آمیب کش ها
مترونیدازول
7-2- داروهای ضد کرم(کرمهای انگلیسی)
مبندازول، نیکلوزامید، پی پرازین، تیابندازول
7-3- داروهای ضد باکتری
آمپی سیلین، بنزاتین بنزیل پنی سیلین، کلرامنفیکل. کلوگزاسیلین، اریترومیسین، جنتامیسین، مترونیدازول، فنوکسی متیل پنی سیلین، سالازوسولفا، پپریدین، سولفادی میدین، سولفامتوکسازول+ تریمتوپریم، تتراسیکلین.
7-4- داروهای ضد فیلاریا
دی اتیل کاربامازین، سومارین سدیم
7-5- داورهای ضد جذام
داپسون، کلوفازیمین، ریفامپی سین
7-6- داروی ضدمالاریا
کلروکین، پریماکین، پیبری متامین، کینین.
7-7- داروهای ضد شیتوزومیاز
متریفونات، نیریدازول، اگزام نیکین
7-8- داروهای ضد ترپیانوزوما
ملارسوپرول، نیفورتیموکس، پنتامیدین، سورامین سدیم
7-9- داروهای ضد سل
اتامبوتول، ایزونیازید، ریفاپی سین، استرپتومیسین
7-10- داروهای ضد لیشمانیوز
پنتامیدین، سدیم استیبوگلوکونات
7-11- داروهای ضد قارچ
آمفوتریسین B، گریز فولوین، نیستاتین
8- داروهای ضد میگرن
ارگوتامین
9- داروهای آنتی نئوپلاستیک و ایمینوساپرسپو
آزاتیوپرین، بلئومیسین، بیسولفان، کلسیم فولینات، کلرامبوسیل، سیکلوفسفامید، سیتارابین، دوکسور بی سین، فلوئوراوراسیل، متوترکسیت پروکاربازین، وینکریستین
10- داروهای ضد پارکینسون
لوودوپا، تری هگزی فنیدیل
11- داروهای موثر بر خون
11-1- داروهای ضد کم خونی
املاح فرو، اسید فولیک، هیدروکسوکوبالامین
11-2- ضد انعقادها و آنتاگونیست ها
هپارین، فیتومنادیون، پروتامین سولفات، وارفارین
12- فرآورده های خون و جانیشن شونده ها خون
12-1- جانشین شونده های خون
دکستران 70
12-2- اجزاء پلاسما جهت مصارف مخصوص
آلبومین، آلبومیثن طبیعی انسان
13- داروهای قلبی- عروقی
13-1- داروهای ضد آنژین
تری نیترات گلیسریل، ایزوسور بایددی نیترات، پروپرانولول
13-2- داروهای ضد آریتمی
لیدوکائین، پروکائین آمید، پروپرانولولو (داروی مکمل: کینیدین)
13-3- داروهای ضد فشار خون
هیدرالازین، هیدروکلروتیازید، پروپرانولول، سدیم نیترو پروساید. (داروی مکمل: رزرپین)
13-4- گلیکوزیدهای قلبی
دیگوکسین
14- داروهای پوستی
14-1- داروهای ضد عفونت
نئومیسین+ باسی تراسین
14-2- داروهای ضد التهاب
بتامتازون، هیدروکورتیزون
14-3- داروهای قابض
استات آلومینیوم
14-4- داروهای ضد قارچ
اسید بنزوئیک+ اسید سالیسیلیک، میکونازول، نیستاتین
14-5- داروهای کراتوپلاستیک
(برای نرم کردن دلمه زخم)
قطران زغال، اسید سالیسیلیک
14-6- ضد جرب و ضد شپش
بنزوات، بنزیل، گامابنزل هگزاکلراید
15- داروهای تشخیصی
ادروفونیوم، توبرکولین، مشتقات خالص شده پروتئنی
15-1- چشمی
فلوئورسئین
15-2- داروهای مخصوص رادیوگرافی
آدی پیودون مگلومین، سولفات باریم، ایپانوئیک اسید، مگلومین آمیدوتری زوآت، سدیم آمیدوتری زوات
16- داروهای مدر
آمیلوراید، فوروسماید، هیدروکلروتیازید، مانیتول
17- داروهای معدی- روده ای
17-1- ضد اسیدها (غیرسیستمیک)
هیدروکسید آلومینیوم، هیدروکسید منیزیم
17-2- ضد قی ها
پرومتازین
17-3- ضد هموروئید
بیحس کمننده های موضعی، داروهای قابض و ضد التهاب
17-4- آنتی اسپاسمودیک ها
آتروپین
17-5- مسهل ها
سنا
17-6- اسهال
17-6-1- ضد اسهال ها
کدئین
17-6-2- محلول های جانشینی
املاح آبرسان خوراکی (برای محلول قندی- نمکی) برای یک لیتر آب: کلرورسدیم (نمک طعام)، بیکربنات سدیم، کلرور پتاسیم، گلوکز (دکستروز)
18- هورمون ها
18-1- هورمون های آدرنتال و جانشین های صناعی
دگزامتازون، هیدروکورتیزون، پردنیزولون
18-2- آندروژن ها
تستوسترون
18-3- استروژن ها
اتینیل استرادیول
18-4- انسولین ها
سوسپانسیون زینک انسولین مرکب، انسولین تزریقی
18-5- ضد آبستنی های خوراکی
اتی نیل استرادیول+ لوونورژسترلی، اتی نیل استرادیول+ نوراتیسترون
18-6- پروژسترون ها
نوراتیسترون
18-7- هورمون های تیروئیدی و آنتاگونیست ها
لووئیروکسین، یدورپتاسیم، پروپیل تیواوراسیل
19- داروهای ایمینیوگلوبولین ها
19-1- سرم ها و ایمینوگلوبولین ها
آنتی D- (ایمینوگلوبین درانسان) سرم ضد هاری، سرم ضد زهر مار، آنتی توکسین دیفتری، ایمینیوگلوبولین، آلبومین طبیعی انسان، آنتی توکسین کزاز
19-2- واکسن ها
19-2-1- برای ایمنی کردن عمومی
واکسن BCG (خشک)، واکسن دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، سرخک، فلج اطفال (ویروس زنده ضعیف شده)
19-2-2- برای گروههای اختصاصی افراد
واکسن انفولانزا واکسن مننگوکوک، واکسن هاری، واکسن حصبه، واکسن تب زرد
20- شل کننده های عضلانی (اثر بر عضلات محیطی ) و وقفه دهنده های کلین استراز
نئوستیگمین، سوکسامتونیم، توبوکورارین
21- فرآورده های چشمی
21-1- ضد عفونت ها
نیترالت نقره، سولفاستامید
21-2- داروهای ضد التهاب
هیدروکورتیزون
21-3- بیحس کننده های موضعی
تتراکائین
21-4- تنگ کننده های مردمک چشم
پیلوکارپین
21-5- بازکننده های مردمک چشم
هوماتروپین
21-6- داروهای عمومی (داروهائی که از راه خوراکی بر چشم اثر می گذارند)
استازولامید
22- اکسی توسیک (داروهایی که سبب انقباض رحم میشوند)
ارگومترین، اکسی توسین
23- محلول دیالیزصفاقی
محلول دیالیز صفاقی (با ترکیب مقتضی)
24- داروهای روان درمانی
آمی تریپتیلین، کلرپرومازین، دیازپام، فلوفنازین، هالوپریدول، کربنات لیتیم.
25- داروهای موثر بر دستگاه تنف
25-1- داروی ضد آسم
آمینوفیلین، اپی نفرین، سالبوتامول، (داروی مکمل: افدرین)
25-2- ضد سرفه (برای کاهش سرفه)
کدئین
26- محلولهای تصحیح کننده اختلالات آب، الکترولیت و اسید-باز
26-1- خوراکی
املاح خوراکی آبرسانی (برای محلول های قندی- نمکی) کلروپتاسیم
26-2- تزریقی (ازراه انفوزیون)
محلول مرکب لاکتات سدیم، گلوکز، با کلرور سدیم، کلرور پتاسیم، بیکربنات سدیم، کلرور سدیم، آب مقطر برای تزریق
27- ضد عفونی کننده های جراحی
کلرهگزیدین، ید
28- ویتامین ها و مواد معدنی
اسید اسکوربیک، ارگوکالیسفرول، نیکوتینامید، پیریدوکسین، رتینول، ریبوفلاوین، فلوئور سدیم، تیامین
